Wandelend door het dierenpark van Nordhorn in Duitsland wordt mijn
aandacht getrokken door een vitrinekast met informatie over de Bentheimer
Eisenbahn. O.a. daarbij een groot aantal schaalmodellen van de op deze baan
gereden stoomlocomotieven, alsmede foto’s van stations.
Je krijgt daarmee een
beeld van hoe het jaren geleden was. Als je het hebt over de Bentheimer
Eisenbahn, ook het treinstation van Bad Bentheim bezocht. Je zou daar beslist
wat informatie op kunnen doen, niets daarvan. Bij thuiskomst via internet
gezocht naar de Bentheimer Eisenbahn. In het kort komt het op het volgende neer:
in 1896 opende de Bentheimer Kreisbahn een spoorlijn tussen Bentheim en
Neuenhaus. In 1908 werd de lijn verlengd naar Gronau en in 1910 in noordelijke
richting naar Coevorden. De hele lijn was 76 kilometer lang en gebruikt voor
personen- en goederenverkeer. In 1923 werd de naam gewijzigd in de huidige
naam. Toen Gronau begin jaren tachtig zijn goederenverbinding met Münster
verloor, werd de lijn Bentheim-Gronau gesloten. Dus rest ons alleen nog de foto’s
en de treinmodellen die je o.a. vindt in de receptie van het dierenpark in
Nordhorn.
Op de foto links boven de locomotief met de naam Gronau met een personenrijtuig op het treinstation Nordhorn. Foto genomen in de zomer van 1937. door de Bentheimer Eisenbahn vonden ook olietransporten plaats.
De door de Bentheimer Eisenbahn in de oorlogsjaren aangeschafte tenderloc van het type 86, loc nr. 41 behoorde tot de moderne stoomlocomotieven met veel trekkracht. Op deze foto staat de trein met tankwagons voor het station Neuenhaus.
Tussen de wereldoorlogen verzorgde de B E de gestegen behoefte aan treinverkeer met sleep-tender-locomotieven.
Het betreft hier de vierassige sleeptender volgens de typen G7 en G8. Op de foto loc nr. 52 (Emlichheim) die in 1906 werd gebouwd en in 1927 door de B E was gekocht. In 1955 werd de loc uit dienst genomen. Wat levensduur betreft kunnen de moderne locomotieven nog iets leren van deze oudjes. Al deze informatie is ook te lezen in de receptie van het dierenpark Nordhorn.
Tjonge, het was me het dagje wel weer op het station Beekbergen van de
Veluwse Stoomtrein Maatschappij. Koud en guur is het. Ver weg op het
emplacement geven stoompluimen de locatie van de locomotief weer, maar het
vinden van een parkeerplek nabij het station is minder eenvoudig. Aansluiten op
in de wegberm geparkeerde auto’s is de enige oplossing. Aan de andere zijde van
de weg op een keukentrap film- en fotoapparaten. De eigenaren ervan turen naar
de stoompluimen in de verte. Als ik het goed begrijpt wordt er gewacht op de
komst van de stoomtrein met Sinterklaas en zijn Zwarte Pieten. Ik wacht zijn
komst hier niet af en wandel naar het station.
Daar is de feestvreugde
compleet. Sint en Pieten zijn omgeven door een schare aan blijde kinderen.
Sinterklaasliedjes schallen over het perron. Een kleine verwijtende opmerking
van de Sint. Als het sinterklaasliedje, “we springen en we dansen “ wordt
gezongen moet je dat wel doen. Dus, bij het volgende refrein huppelen en dansen
jong en oud. De tijd van vertrek is aangebroken. Onder leiding van de Pieten
zoeken kinderen en oudersde besproken
coupés op.
Stoomwolken blazend vertrekt de Sinterklaastrein, getrokken door de
stoomlocomotief 52 8139, richting Dieren. Nu het perron leeg is maak ik gebruik
van de mogelijkheid de locomotieven op het buitenmuseum te bekijken. Het blijft
koud, maar toch wordt er flink geklust door vrijwilligers.
In de loop van de middag stroomt het perron opnieuw vol. De trein uit
Dieren arriveert tot groot genoegen van jong en oud. Sinterklaas en de Pieten
hebben nog meer dan voldoende pepernoten en tijd voor ieder kind met een
praatje. Kortom, een compliment voor de organisatie van dit kinderfeest. Zonder
wanklank met alleen enthousiaste mensen.
Sinterklaas met zijn kleurrijke medewerkers
Op het buitenmuseum wordt ondanks de koud flink gesleuteld
Een paar foto's van het materieel op het buitenmuseum
Het heeft enige tijd
nodig gehad om de stoom weer op de ketel te krijgen, dus liep het zoeken naar
stoomtreinen aanzienlijke vertraging op. Een goed moment de draad op te pakken
is een bezoek aan het stoomtreinmuseum Katwijk Leiden. Een gelukkige combinatie
met de Pasar Malam die op het museumterrein plaats vond. In de loop van de
ochtend werd gezellig druk.
Stoomtreinen vertrokken puffend en sissend voor een
rit langs het meer, terwijl je naast het spoor wandelend kon genieten van heel veel lekkernijen.
Even na 13.00 uur werd met enige plechtigheid de Pasar Malam officieel geopend
door de Indonesische ambassadeur, de heer I Gusti Agung Wesaka Puja. Uiteraard
met een door hem gegeven fluitsignaal richting een gereedstaande locomotief. De
machinist antwoordde met een stevige ruk aan de stoomfluit waarna de ambassadeur
het vertreksignaal gaaf. Daarmee was de Pasar Malam geopend.
Tijdens het
voorbij rijden van de stoomtrein werd het podium ingenomen door de dansgroep
Hawaiian Treasure. Terwijl in de verte klonk het geluid van de stoomlocomotief
klonk, konden bezoekers van de Pasar Malam en stoomtreinliefhebbers genieten van het optreden van de dansgroep. Een goede
keuze en voor herhaling vatbaar deze combinatie van een markt met een stukje
terug in de tijd met de stoomtrein. Later met het dieseltreintje hobbelend en
schuddend naar de remise, gelegen een paar honderd meter buiten het complex. In
de remise, in feite het museumdepot een scala aan wagens en aanverwante
artikelen die wachten op restauratie. Een aantal jaren werk. Overigens een
compliment voor de machinisten en stokers die ’s ochtends vroeg beginnen met
het bedrijfsklaar maken van de locomotieven, ondertussen ook nog het nodige
poetswerk verzorgen om de machines glimmend te houden, en aan het eind van de
dag deze veilig in de loods te stallen. Vrijwilligerswerk tot in de
vingertoppen.
Stoomtram locomotief te zien in het binnenmuseum
De remise met op de achtergrond het museumdepot.
De trein richting voormalig vliegveld Valkenburg staat te wachten op vertrek
Op de achtergrond de werkplaats met links daarvan het binnenmuseum
Locomotieven in de stoomlocomotiefloods, gebouwd naar voorbeeld van een loods van de stoomtram Zutpen-Emmerik
Topografische kaart Sluis 6. Rechts van de T- aansluiting
de halte van de stoomtram. Het spoor buigt hier af naar rechts
richting Lutten.
Tegenover de T-aansluiting stond de boerderij.
Mijn jeugdjaren doorgebracht in
Dedemsvaart. Op een boerderij aan Sluis 6. Sluis 6 was een van de vele sluizen
in kanaal Dedemsvaart met als doel het peil in deze waterweg op peil te houden.
Schepen bleven vaak bij een sluis liggen voor het doen van inkopen. Als gevolg
daarvan ontstonden in de loop van tijd nabij een sluis kleine buurtschappen met
woningen en winkels.
Omgeving Sluis 6 omstreeks 1920.
Tegenover de brug de voormalige boerderij met winkel.
Op de achtergrond een tram met wagons.
Het kanaal met brug is jaren later verlegd. (Bron: Familiearchief)
Onze boerderij aan
sluis 6 is gebouwd omstreeks 1885 en voorzien van een winkel. In deze winkel
werden de boerderijproducten als melk, kaas en
eieren verkocht, ook eigengebakken
brood. Na de oorlog
werd het aan huis verkopen van verse melk verboden. De melk moest naar een
zuivelfabriek worden afgevoerd. De voormalige winkel werd als kamer bij de
boerderij getrokken.
Een foto van de stoomtram met passagiers en vrachtwagons
De halte, meer was het niet, lag schuin
tegenover de
boerderij en dat was makkelijk als wij op bezoek gingen naar de familie Storteboom in Lutten. We werden, klein als we waren, door moeders naar de halte gebracht,
centjes in de hand en met de boodschap ‘in Lutten bij de watertoren uitstappen’.
Met hulp van de conducteur kwamen we altijd op de bestemming in Lutten. Maar,
dan waren we er nog niet. De familie woonde aan de andere zijde van het kanaal,
voorbij de aardappelmeelfabriek “De Baanbreker”.
Op de achtergrond de aardappelmeelfabriek "De Baanbreker"
Nog verder op de achtergrond de woning van de familie.
Het spoor naar rechts over de brug liep richting Hardenberg.
En dat was best wel een stukje
wandelen. De brug over, na een paar honderd meter linksaf een zandpad achter de fabriek, tussen de bezinkingsvelden van het
afvalwater door, en daarna een stuk langs het kanaal. Ook dat ging altijd goed.
De terugweg moest je zelf doen, de familie had geen tijd om je op de trein te
zetten, ‘je weet de weg’. Je was toen een jaar of zes. Op een sukkeldrafje ging
de tram terug naar Sluis 6. De maximum snelheid van de tram lag zo’n beetje rond
de 30 km per uur. Bij de halte Sluis 6 lag een opstelspoor voor vrachtwagons. In mijn herinnering stond hier altijd een aantal wagons. De tramverbinding is
in 1947 opgebroken.
Deze foto is van 1950. Links boven de voormalige boerderij.
Rechts is in het gras de contour van de voormalige trambaan
zichtbaar. (Bron: Familiearchief)
Onlangs dit deel van de route met de met de
auto afgelegd. Niets herinnert nog aan deze verbinding. Onze boerderij is gesloopt, de
sluis verdwenen, het kanaal voor een deel gedicht, de aardappelmeelfabriek
afgebroken, de familie in Lutten vertrokken naar Canada, het huis gesloopt. Wat
nog herinnert aan de uitjes met de stoomtram is de watertoren in Lutten met nu een
halteplaats voor de busverbinding.
De tram voor het station Dedemsvaart met bestemming Sluis 6 en Lutten
Zicht op sluis 6 vanaf de Rollepaal. Het kanaal gedicht en de sluis met brug gesloopt (Bron: Familiearchief)
Sta je met de caravan
of tent aan de Chiemsee in de buurt van Prien dan moet je beslist een bezoek
aan de plaats zelf te brengen. De plaats ligt aan de Chiemsee en is vooral
bekend om de haven Prien/Stock. Vanuit deze haven varen boten naar de in het
meer gelegen eilanden Herrenchiemsee en Frauenchiemsee. Op het eiland
Herrenchiemseehet koningsslot
Herrenchiemsee. Het slot werd van 1878 tot 1886 onder Lodewijk II gebouwd.
Hoewel, als gevolg van het gebrek aan geld heeft hij de voltooiing ervan niet
mogen meemaken. De haven Prien/Stock heeft alles weg van een toeristische
magneet. Drommen mensen flaneren langs de kade, boten varen af en aan en
daarbij het fluiten van een vertrekkende stoomtrein naar het treinstation van Prien.
Een legendarische stoomtreinverbinding, aangelegd in 1887, met een lengte van
1,8 km.
We laten ons door de trein naar het centrum van Prien brengen en terug
naar de auto die we achter lieten op het grote parkeerterrein bij de haven. Je
kunt de auto daar makkelijk kwijt, maar dit terrein doet afbreuk aan de
voorheen romantische uitstraling van de omgeving.
Niettemin, kom je in de buurt
van dit Beierse meer, geniet van hetgeen je ziet en maak gebruik van de
originele stoomtreinverbinding tussen de haven en het centrum en luister
ondertussen naar het puffende geluid van de stoomlocomotief.
Een aantal weken hielden we vakantie
in Kusadasi in Turkije. Een prachtige plaats met straatjes waar je gezellig
winkelt en heerlijk eten kunt. Ook een plaats met een historische antieke
omgeving. Onder andere ligt Efeze op redelijk korte afstand. Maar hou je van
historische treinen en de daarbij horende voorzieningen, dan rij je met de
dolmus naar het 18 km verdergelegen
stoomtreinmuseum in Çamlik.
Hier is een
verzameling uitgerangeerde stoomlocomotieven in het openluchtmuseum bij elkaar
gebracht. Je vindt hier de antieke uitvoeringen tot en met de kolossale gevaartes
uit de 60e en 70e jaren.
Je kunt de machines van alle
kanten bewonderen, er in klimmen, zoveel foto’s en film maken als je wilt.
Maar, het onderhoud van dit alles laat te wensen over. Er wordt gerestaureerd,
het gaat moeizaam. Wel staat er een geheel gerestaureerd exemplaar van de
voormalige Bagdad – lijn. Ook staat er een treinstelwaarin Ataturk zijn verblijfplaats
hield.In het restaurant geniet je van
heerlijk eten met zicht op de stalen monsters.
Dus, als je toch in de buurt
ben, beslist de moeite waard en met uren kijk en wandel plezier.
