Station Boekelo aan de voormalige GOLS spoorlijn

 

Bij de ingang naar het station staat letterlijk en figuurlijk een historisch hoogtepunt, de historische zoutboortoren. Maar, daar kom ik niet voor. Het perronkaartje in Haaksbergen gekocht kun je ook hier gebruiken, en met een handvol informatie wandel ik, langs het voormalige stationsgebouw en trein naar het museumgebouw. Voorbij dit gebouw wordt de locomotief op het parallelspoor gemanoeuvreerd voor de terugreis.

Station Boekelo ligt aan de voormalige spoorverbinding Groenlo-Haaksbergen-Hengelo/Enschede van de Geldersch-Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij (GOLS). Het laatste deel van deze verbinding Boekelo Enschede werd eind 1885 in gebruik genomen. Tussen 1903 en 1938 was het emplacement met 6 sporen op zijn grootst. Na stopzetting van het reizigersvervoer in 1937 is het emplacement in gedeelten opgebroken. Het goederenvervoer tussen Haaksbergen en Enschede bleef gehandhaafd tot 1972. Waarna de Museum Buurtspoorweg (MBS) de lijn ging gebruiken. Dat deze lijn nog in gebruik is, is te danken aan vele vrijwilligers die zich met hart en ziel verbonden hebben aan het museum. Op de site van het museum lees en zie je de resultaten van hun inzet en het in gebruik houden van de stoomlocomotieven. Maar, na 100 meter voorbij het museumgebouw staat een eindstootblok. Bij de aanleg van de A35 in 1974 werd de lijn ingekort met als gevolg geen verbinding met het spoorwegennet. Het is ook de locatie van de opgebroken wissel met de aftakking van de lijn richting Hengelo. Een deel van deze lijn, tussen Twekkelo en Hengelo, heeft de opbreken doorstaan en wordt nu gebruikt voor spoorfietsen.

Stoomloc 4, de NS 145

Rechts dieselloc 13, Harculo,
rechts stoomloc 4, de NS 145

Bij de wandeling door het museumgebouw tijd voor een praatje met andere bezoekers, het bewonderen van de modelspoorbanen en historisch erfgoed uit het verleden van het museum.

Authentieke pottenwagen van de
Koninklijke Nederlandsche Zoutindustrie (KNZ), uit 1931 

Terug langs het geheel witte stationsgebouw dateert uit 1883. Het gebouw wordt particulier bewoond en kan alleen aan de buitenkant worden bezichtigd. 

Het verhaal gaat, dat de toenmalige president-directeur van de NS, de heer F.Q. den Hollander, de verwarmingslocomotief NS 1794 (die dagelijks reed naar het kolenpark Arnhem nieuwe voorraden op te halen) vanuit zijn passerende trein zag. Hij vond het ongehoord, dat na beëindiging van de stoom in Nederland nog een dergelijk “oud” tractievoertuig op stoom te zien was. Hij moet zich daarover zo erg hebben opgewonden dat de bedoelde machine als het ware onmiddellijk uit dienst genomen moest worden. Met alle emoties en frustraties van dien voor de betrokken medewerkers. 

Topo Station Boekelo, links 1940, rechts situatie 2022

De NS 5524 met goederen op de spoorlijn Boekelo - Enschede
(foto Stichting Cultureel Erfgoed Enschede)